Dünyadaki Son Mamutlar Başarısız DNA’ya Sahipti

Dünyadaki son yünlü mamutlar sağlıklı değildi. C: Shutterstock
Dünyadaki Son Mamutlar Başarısız DNA’ya Sahipti

Sibirya’da 4.000 yıl öncesine kadar yaşayan cüce yünlü mamutlar, birçok genetik problemle boğuşuyordu.

Dünyadaki son yünlü mamutlar sağlıklı değildi. C: Shutterstock

Yaklaşık 4.000 yıl önceye kadar Sibirya’nın Vrangel adasında yaşayan cüce yünlü mamutlar, şeker hastalığı, gelişimsel kusurlar ve düşük sperm sayısı risklerini artıran DNA gibi genetik sorunlarla boğuşuyordu.

Araştırmacılar bu mamutların çiçeklerin kokusunu bile alamadığını belirtiyor.

Çalışmanın baş yazarı Vincent Lynch, “Daha önce Vrangel adasına hiç gitmedim ancak bahar zamanında orada yaşayan insanlar tarafından tamamen çiçekle kaplı olduğu söylendi.” diyor ve ekliyor, “Bu mamutlar muhtemelen bunların hiçbirinin kokusunu alamıyordu.”

Vrangel adası biraz tuhaf bir yer. Yünlü mamutların büyük çoğunluğu geç buzul çağı sonunda, yaklaşık olarak 10.500 yıl önce yok oldu. Ancak deniz seviyesinin yükselmesinden dolayı bir yünlü mamut popülasyonu Vrangel adasında kaldı ve yaklaşık olarak 3.700 yıl öncesinde, orada yok olana kadar yaşamaya devam ettiler. Yeni araştırmaya göre bu popülasyon, o kadar izole kalmış ve o kadar küçüktü ki, genetik çeşitliliği çok azdı.

Genetik çeşitlilik olmadan, bu yünlü mamutlar çiftleştikçe muhtemelen zararlı genetik mutasyonlar birikecekti. Bunun ise mamutların yok olmasında büyük payı olabilir.

Hemen hemen diğer bütün mamutların nesli yaklaşık olarak 10.500 yıl önce, geç buzul çağı sonunda tükenirken, bu türün cüce popülasyonu yaklaşık olarak 3.700 yıl öncesine kadar varlığını sürdürdü. C: Rebecca Farnham-Bufalo Üniversitesi

Araştırmacılar bu keşfi, bir Vrangel adası mamutunun DNA’sını, üç Asya fili ve anakara üzerinde geniş popülasyonlar halinde yaşamış iki yünlü mamutun DNA’sını karşılaştırarak yaptı.

Lynch, “Daha önce birinin halihazırda Vrangel mamutunun genomunu dizilediği için şanslıydık. Biz sadece veri tabanına girdik ve onu indirdik.” diyor.

Mamutların ve fillerin genomlarını karşılaştırdıktan sonra araştırmacılar Vrangel adasında eşsiz olan pek çok genetik mutasyon buldu. Ekibin bu genleri sentezleyen bir şirketi vardı; daha sonra, araştırmacılar bu genleri petri kaplarındaki fil hücrelerine attılar. Bu deneyler araştırmacıların, Vrangel adası mamutlarının genleri tarafından dışa vurulan proteinlerin, örneğin fil hücrelerinde, doğru sinyaller göndererek, görevlerini uygun şekilde yerine getirip getirmediklerini analiz etmesine izin verdi.

Ekip, nörolojik gelişim, erkek doğurganlığı, insülin işareti ve koku hissi içeren genleri test etti. Özetle, Vrangel adası mamutları çok sağlıklı değildi. Araştırmacılar bu genlerden hiçbirinin görevlerini uygun şekilde yerine getirmediklerini söylüyor. 

Bununla birlikte, bu çalışma sadece bir Vrangel adası mamutuna baktı. Dolayısıyla bu mamutun arkadaşlarının benzer genlere sahip olmaması mümkündü. Ancak Lynch, “Bu kusurlara sahip tek birey olması muhtemel değil.” diyor. 

Aslında Vrangel adası mamutları vakası, çok küçük ve böylece genetik çeşitliliği eksik olan bir popülasyonda neler olabileceği hakkında eğitici bir hikaye.

---

Live Science. 12 Şubat 2020.

Makale: Fry, E., Kim, S. K., Chigurapti, S., Mika, K. M., Ratan, A., Dammermann, A., … & Lynch, V. J. (2020). Functional architecture of deleterious genetic variants in the genome of a Wrangel Island mammoth. Genome Biology and Evolution.