TARİHTE BUGÜN 10/06/2008 Cengiz Aytmatov, böbrek yetmezliği nedeniyle, tedavi gördüğü Almanya'nın Nürnberg kentinde hayatını yitirdi...

 

TARİHTE BUGÜN 10/06/2008

Türk dünyası’nın ünlü yazarlarındandır ve Türk kültür zenginliğini dünyaya tanıtmıştır.

‘Selvi Boylum Al Yazmalım’ adlı romanı aynı isimle beyaz perdeye uyarlanmıştır.

Türk edebiyatçı, çevirmen ve gazeteci Cengiz Aytmatov, böbrek yetmezliği nedeniyle, tedavi gördüğü Almanya'nın Nürnberg kentinde hayatını yitirdi....

CENGİZ AYTMATOV KİMDİR?

Türk dünyasının önemli yazarlarından olan Cengiz Aytmatov Kırgız asıllıdır. 1928 yılında Kırgızistan’ın Talas Eyaletine bağlı Şeker Köyünde doğdu.

Devlet adamı olan babası Torekul Aytmatov Burjuva Milliyetçisi olma suçuyla 1937’de tutuklandı ve 1938 yılında kurşuna dizilerek idam edildi. Annesi Nahima Aytmatov Tatar asıllıydı ve tiyatro sanatçısıydı.

Cengiz Aytmatov’un ismi Cengiz Han’dan esinlenerek konulmuştur. Eğitimini Bişkek’te Veteriner Okulunda tamamladı. Yaşamı boyunca birçok eser vermiştir.

Edebiyatçı kişiliğinin yanı sıra aynı zamanda siyaset adamı olmuştur. 10 Haziran 2008 tarihinde böbrek yetmezliği sonucu Almanya’da tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti.

Cengiz Aytmatov verdiği eserlerle Türk ve dünya edebiyatının önde gelen şahsiyetlerinden biri olmayı başarmıştır. Eserleri Türkçe’nin yanında 150’den fazla dile çevrilerek milyonlarca baskıya ulaşmıştır.

Cengiz Aytmatov başta Kırgız gelenek ve görenekleri dahil olmak üzere Türk kültür ve felsefesine çok bağlıydı. Bu özelliğini sanatına yansıtmayı başarmıştır.

Türk felsefesini kuru bir anlatımla değil sanatın cazibesiyle odak noktasına getirmiştir. Türk tarihini anlatırken geçmişi aydınlatmış ve günümüz Türk insanının geleceğini oluşturma yolunda milli ve evrensel görüntülere ulaşmıştır.

Eserlerini mitoloji ve folklorik unsurlarla zenginleştiren yazarın en çok etkilendiği şey hiç şüphesiz Türk mitolojisi olmuştur. Çünkü yaşadığı toplum efsaneler ve masallar üretmeye oldukça elverişlidir. Destanlar, efsaneler, halk hikayeleri ve masalları eserlerinde ustaca işlemiştir. Bunları doğrudan vermemiş kendine ait üslup tarzı sayesinde kaynaştırarak dolaylı yoldan anlatmıştır.

Eserlerinde işlediği konuları zamanın durumuna ve bakış açısına göre değerlendirip günümüz insanıyla ilişki kurar ve ona göre eserlerini yönlendirir.

Kendisini dünyaya tanıtan en önemli eseri ‘Cemile’ olmuştur. Louis Aragon Cemile’yi ‘dünyanın en güzel aşk hikayesi’ olarak tanımlamıştır.

Romanlarında hayvanlara da yer veren Cengiz Aytmatov hayvanların psikolojilerini de başarılı bir şekilde eserlerine yansıtmıştır. Özellikle Türk kültürüyle özdeşleşen at ve kurt gibi hayvanlara eserlerinde yer vermiştir.

‘Selvi Boylum Al Yazmalım’ adlı romanı aynı isimle beyaz perdeye uyarlanmıştır. Filmin yönetmenliğini Atıf Yılmaz yapmıştır. Başrollerinde ise Kadir İnanır ve Türkan Şoray yer almıştır.

Romancılığı

Cengiz Aytmatov, “Dişi Kurdun Rüyaları” ve “Elveda Gülsarı” romanlarında, yalnız insanların değil, hayvanların da psikolojisini başarıyla anlatmıştır. Romanlarında kurt ve at gibi hayvanlara da yer vermiş, onlara insani özellikler atfetmiş ve bunda da başarılı olmuş dünyadaki sayılı yazarlardan biridir.

Dağlar Devrildiğinde-Ebedi Nişanlı (Son romanı – 2007)

Darağacı – Dişi kurdun Rüyaları (, 1988)

Gün Olur Asra Bedel ,(Kırgız Türkçesi )

Beyaz Gemi (Kırgız Türkçesi

Selvi Boylum Al Yazmalım , (1963)

Elveda Gülsarı, 1963)

Dağlar ve Steplerden Masallar 1963)

İlk Öğretmenim, 1962)

Cemile (Kırgız Türkçesi, 1958)

Yüzyüze, 1957)

Zorlu Geçit (1956)

Toprak Ana (1963)

Cengiz Han’a Küsen Bulut (1990)

Çocukluğum

Kızıl Elma (1964) (Hikâye)

İlk Turnalar

Elveda Gülsarı (1963)

Deniz Kıyısında Koşan Ala Köpek

Sultan Murat

Dişi Kurdun Rüyaları (1986)

Kassandra Damgası (1995)