Denisova İnsanı.

 

Denisova İnsanı.

Günümüzde Rusya, Kazakistan, Çin ve Moğolistan'ın birleştiği noktada olan Sibirya'nın Altay Dağları'nda yer alan Denisova Mağarası'nda; 280.000 yıl öncesine kadar uzanan mağaranın hem Neandertaller hem de Homo Sapiensler tarafından kullanıldığını gösteren işaretler vardır. 2008 yılında, mağarada genç bir kadının parmak kemiği bulunduğunda bilinen insan türlerine bir yenisi daha eklenmiş oldu ve bu türe mağaranın adı verildi. Bulunan kadın 60.000-48.000 yıl önce yaşamış ve daha eskiye gitmiştir; 2000'de bulunan erkek azı dişi de onun türüne atfedilmiştir. Şimdiye kadar Denisova ismini alan diğer iki fosil de azı dişidir; biri 2010'da bulunan kalıcı azı dişi ve diğeri son zamanlarda bulunan, yaklaşık 100.000 yıl hatta 150.000 yıl önce yaşamış çok genç bir kadına ait geçici azı dişidir. Bu da bu türün saptanan zaman aralığını büyük ölçüde geriye götürmektedir.

Genç kıza ait parmak kemiği, küçük bıçaklar gibi aletleri ayrıca Üst Paleolitik Çağ'ı gösteren cilalı taş süslemelerine de sahip olan bir tabaka bulundu (genellikle modern insanlarla ilişkili olan), bundan başka Orta Paleolitik Çağ ile bağlantılı olan yan kazıyıcılar ve Levallois yongaları (dikkatlice hazırlanmış çekirdeklerden yapılmış, el baltasıyla/iki yüzeyli aletle düzeltilenmiş) mevcuttur. Yine de şu an Denisova alet kullanımının hem detaylarını hem de kapsamlı özelliklerini belirlemek zordur.

Denisovalılar hakkında yayınlanan çalışmaların çoğu, genetik türden olsa da bize derli toplu bilgiler verebilir; örneğin, Denisova popülasyonunun nasıl bir çeşitlilik göstermiş olabileceği gibi. Şaşırtıcı şekilde, şu anki Denisova fosillerinin tümünün tek yerden gelmesine rağmen (Denisova Mağarası) Neandertaller, Denisovalıların coğrafi alanlarına geçtiği için en azından eşit şekilde çeşitlilik gösterdikleri gibi, bugün modern insanlarda görülen çeşitlilik daha alçak bölgelerde yer almaktadır. Kuşkusuz ki, Altay merkezli Denisovalı grup oldukça izole edilmiş olabilir. Tahminen bütün coğrafi alanlar üzerinde Denisovalılar daha fazla çeşitlilik göstermiş olmalıdırlar. Bazen fazladan fosiller bulmak çok talihlice olacaktır.

Genetiğin harika dünyası da Denisovalıları, insan soyunda sınırlandırmaktadır. Neandertallerin, Denisovalıların kardeş grubu olduğu ve onlarla ortak atayı paylaştıkları bellidir -tahmini olarak 473.000-430.000 yıl önce iki grup birbirinden farklıydı- aynı zamanda bu Neandertal-Denisova bölünmesi, kendi Homo Sapiens türümüzle de aynı soyu paylaşır. Bir taraftan hem Neandertallere hem de Denisovalılara öncülük eden, diğer taraftan da modern insan haline gelecek olan bu bölünme yaklaşık 765.000-550.000 yıl önce birbirinden ayrıldı. Bu evrimsel ilişki sadece başlangıçtır. Oysa her iki grupla olan bağlantımız daha iyi haber başlıklarını bile mümkün kılabilir.

İnsanın Akraba İlişki Ağı

Şimdiye dek toplanan mutlak kanıtlar sonunda doğrusal evrimin (evrimleşen bir türün bir başka türe evrilmesi ve daha sonra diğerine) kalıplaşmış fikirlerini yıkmaktadır. John Hawks'ın önerdiği gibi; Homo türünün evrimsel tarihi, içeri ve dışarı doğru akarsularla akan, bağlanan ve kopan, kollara ayrılan, karadan ayrılan ve devam eden muhtemelen bir nehir deltasında gibi görünüyor. İnsan türünün farklı grupları, çeşitli zamanlarda çeşitli yerlerde toplandılar ve melezleştiler. Böylelikle her yerde genetik yapıları değişti. Bizim hep yararlı Denisovalılığımız bu düşünceyi desteklemek adına büyük ölçüde katkıda bulunmaktadır çünkü Neandertallerden Afrikalı olmayan modern insanlara (%2 Neandertal soyu) gen akışı zaten biliniyordu, şimdi ise bu gen akışı dışında Neandertallerden Denisovalılara, bilinmeyen arkaik insanlardan Denisovalılara ve tahmini 54.000-44.000 yıl önce Güneydoğu Asya Adaları ve Okyanusya'da yaşayan günümüz Malezyalılarından Denisovalılara gen akışı olduğunu artık biliyoruz (%2-4 Denisova soyu). Bu Denisova bileşeni ayrıca etkisi azalmış halde Amerika ve Asya topraklarına geçmiş ve alçak seviyelerde her yere göç etme isteği ve seyahat tutkusu nedeniyle genellikle modern insanlar arasında yaygınlaştı.

Evrimsel genetikçi ve antik DNA öncüsü Svate Paabo iddia edilen bu karışıklığı şöyle özetliyor: "Atalarımız sınırlandırılmış ve şimdilerde soyu tükenen insan türleri ağının bir parçasıydı fakat bu aralıklı ya da belki kalıcı gen akışıdır." Neandertal-Denisova birleşimi olduğunda en azından şartların kesinlikle doğru olduğunu biliyoruz: Denisova Mağarası'nın Denisovalılar tarafından kullanımı Neandertallerin de aynı mağarayı rahatça kullanmasıyla örtüşmektedir ki bu iki grubun zaman zaman birbiriyle karşılaştığını göz önüne getirmektedir.

Yaklaşık 55.000 yıl önce Afrika'nın dışına çıkan Homo Sapiens'in yayılması harika bir şeydir, Avrasya levhası üzerinde yeni bir tür olmuş, Neandertaller ve Denisovalılar çoktandır var olan değişime genetik olarak katkıda bulunmuşlardır. Sapiens, Neandertallerle melezleştiğinde dünyanın kuzey bölgelerine daha uygun bazı cilt ve saç rengi genlerini aldığını zaten biliyorduk fakat Sapiens olmamalarına rağmen yerel Avrasya patojenini çoktan kabul eden bu iki tür iyi bir bağışıklık sistemi kazandı. Bu, modern insanları yeni parazit ve bakteri dizisine karşı korumaya yardımcı.

Sibirya'nın Altay Dağları'ndan yüksek yerlerdeki bir mağaradan birkaç fosil ve beraberindeki en iyi parçaların sadece 4 bireye ait olması inanılmazdır.

Bilim adamları bu internet sitesindeki bütün açıklamaları tamamlamak için yeterli bilgiyi almayı başardılar. Kesin olarak Denisovalılara uygun betimlemeyi yapmak için, yüzlerine bakıp neye benzeyeceklerini, boylarının uzun mu kısa mı olduğu, yaşamları ve kültürlerinin aslında nasıl olduğu , dünyanın öbür ucuna nasıl yayıldıklarını ve kimlerle karşılaştıklarını bilmek için kazmamız ve çok şanslı olmamız gerekir mes.Emma Groeneveld

Kaynakça

In a Lost Baby Tooth, Scientists Find Ancient Denisovan DNA (New York Times)Accessed 19 Mar 2020.

Three new discoveries in a month rock our African origins (John Hawks)Accessed 7 Sep 2017.

Dannemann, M., A. M. Andrés & J. Kelso. "Introgression of Neandertal- and Denisovan-like Haplotypes Contributes to Adaptive Variation in Human Toll-like Receptors." AJHG, Volume 98, Issue 1 (07 January 2016), pp. 22-33.

Douka, K. e.a. "Age estimates for hominin fossils and the onset of the Upper Palaeolithic at Denisova Cave." Nature, Vol. 565 (31 January 2019), pp. 640-644.

Huerta-Sánchez, E. e.a. "Altitude adaptation in Tibetans caused by introgression of Denisovan-like DNA." Nature, 512 (14 August 2014), pp. 194-197.

Jacobs, Z. e.a. "Timing of archaic hominin occupation of Denisova Cave in southern Siberia." Nature, Vol. 565 (31 January 2019), pp. 594-599.

Meyer, M. e.a. "A High-Coverage Genome Sequence from an Archaic Denisovan Individual." Science, Vol. 338, Issue 6104 (12 October 2012), pp. 222-226.

Posth, C. e.a. "Deeply divergent archaic mitochondrial genome provides lower time boundary for African gene flow into Neanderthals." Nature Communications, 8 (04 July 2017), pp. Art. Nr. 16046.

Prüfer, K. e.a. "The complete genome sequence of a Neanderthal from the Altai Mountains." Nature, 505 (02 January 2014), pp. 43-49.

Pääbo, S. "The diverse origins of the human gene pool." Nature Reviews. Genetics, Volume 16 (June 2016), pp. 313-314.

Reich, D. e.a. "Genetic history of an archaic hominin group from Denisova Cave in Siberia." Nature, 468 (23 December 2010), pp. 1053-1060.

Sankararaman, S. e.a. "The Combined Landscape of Denisovan and Neanderthal Ancestry in Present-Day Humans." Current Biology, Volume 26, Issue 9 (09 May 2016), pp. 1241-1247.

Sawyer, S. e.a. "Nuclear and mitochondrial DNA sequences from two Denisovan individuals." PNAS, Vol. 115, no. 51 (22 December 2015), pp. 15696–15700.

Slon, V. e.a. "A fourth Denisovan individual." Science Advances, Vol. 3, no. 7 (07 July 2017), pp. e1700186.

Slon, V. e.a. "Neandertal and Denisovan DNA from Pleistocene sediments." Science, 356 (12 May 2017), pp. 605-608.

Slon, V. e.a. "The genome of the offspring of a Neanderthal mother and a Denisovan father." Nature, Vol. 561 (6 September 2018), pp. 113-116.