Cusco, Peru’daki Kutsal Vadi’nin yerlileri lamalarıyla birlikte. C: Shutterstock
İlk Amerika Yerlilerini 250 Sibiryalı Oluşturuyor
Yeni genetik çalışmaya göre, Amerika ne kadar büyük olursa olsun, kıtaya ilk yerleşen Amerikan Yerlileri 250 kişilik küçük bir gruptan oluşuyordu.
Araştırmanın eş yazarlarından Brezilya’daki Rio Grande do Sul Federal Üniversitesi Genetik Bölümü’nden profesör Nelson Fagundes’in dediğine göre kurucu nüfus olarak bilinen bu ilk grup yaklaşık 15.000 yıl önce Sibirya’dan Kuzey ve Güney Amerika’ya göç etti.
Fagundes’e göre sonraki nesillere aktarılan genetik çeşitliliğin boyutunu belirlediği için kurucu nüfusun kişi sayısı konunun anahtar noktası durumunda.
Fagundes, aynı zamanda, doğal seleksiyonun kötü genleri ayıklamada ne kadar etkili olacağını da genetik çeşitliliğin belirleyeceğini söyledi.
Fagundes, “Kalabalık popülasyonlarda çok verimli bir seleksiyon varken küçük bir popülasyonda zararlı aleller(gen varyasyonları) yayılıp bazı hastalıklara genetik yatkınlığa sebep olabilir.” diyor.
Yerli Amerikalıların kurucu nüfusunun kaç kişi olduğunu hesaplamak için, Fagundes ve çalışma arkadaşları, Kuzey ve Güney Amerika’nın çeşitli bölgelerinden 10 Amerikan Yerlisi’nin, farklı Sibiryalı gruplardan 10 kişinin ve Çin’den 15 kişinin DNA örneklerini inceledi.
Fagundes’e göre, araştırmacılar Kuzey Amerika’dan Yerli Amerikalıları araştırmaya dahil etmedi çünkü birçoğu daha sonradan Amerika’ya göç eden insanlarla karışmıştı, bu da orijinal kurucu grubu daha kesin bir şekilde belirlemeyi zorlaştırıyordu.
Bireylerin DNA’sına ulaştıktan sonra, araştırmacılar her bireyin genomunda, her biri yaklaşık 10.000 baz çifti veya harf içeren, dokuz bölgeye baktı.
Fagundes, araştırmacıların örneklemdeki (Amerikan Yerlileri’ninki gibi) genetik çeşitliliğin doğrudan nüfus büyüklüğü ile ilişkili olduğunu bildiğini söyledi. Bununla birlikte, iki popülasyonun (Amerikan Yerlileri ve Sibiryalılar gibi) arasındaki genetik farklılığın da zamanla artacağı gerçeği sayesinde araştırmacılar, DNA verilerini bilgisayar simülasyon modellerine bağladı ve kurucu grubun orijinal boyutunu ortaya çıkarmak için bu simülasyonları geriye doğru çalıştırdı.
Araştırmacılar, simülasyon modellerinin 229 ila 300 kişilik bir kurucu nüfus ihtimaline ulaştığını ve nihayetinde kurucu nüfusun 250 kişilik olduğu sonucuna varıldığını söyledi. Fagundes, bu sayının çok küçük olduğunu ve “genetik bir darboğaz” yaratmış olacağını, bunun da Amerika’ya ilk büyük göç dalgasıyla ilişkili çok az genetik varyasyon anlamına geleceğini söyledi.
Yine de, Fagundes’in eklediği üzere, kurucu nüfusun Amerika’ya ulaşması üzerinden geçen uzun zaman sayesinde, Amerikan Yerlileri’nin tümü genetik çeşitliliği yeni genetik mutasyonlar sonucu zamanla tekrar kazanmış olabilir. Dahası, Fagundes’e göre, Kuzey Amerika Yerlilerinden bazılarının yakın zamanda gelen göçmenlerle karışması da genetik çeşitliliği arttırdı.
Sadece bir tahmin
Fagundes, “250 sayısının sadece bir tahmin olduğunu unutmamak gerek. Yaklaşık 250 bireyin etkisinin görüldüğü bu figüre kaç gerçek kişinin karşılık geldiğini tahmin etmenin çok zor-hatta imkansız- olduğunu akılda tutmak gerekir.”
Buna rağmen, 250 kişilik tahmin diğer araştırmaların sonuçlarıyla örtüşüyor. Fagundes “Bu darboğaz, muhtemelen 1.000’den az insan içeriyor hatta daha az sayıda(150-170 arası) insanın göçmüş olması ihtimali daha olası görünüyor.” diyor. “Daha az kişinin etkisini öngören çalışmalar da mevcut ama elimizdeki veriler onları desteklemiyor.”
Araştırmacılara göre bu genetik darboğazın kaç kişi olduğunu belirlemek iki sebeple önemli: İlki, bu sayı, Amerikan Yerlileri’nin genetik çeşitliliğinin çözümlenmesi için kaç genetik belirleyicinin gerektiğini araştırmacıların anlamasına yardım ediyor. İkincisi, bu sayı, bahsi geçen popülasyondaki gen varyasyonlarının ne kadarının zararlı veya faydalı olduğunu değerlendirmeye yarıyor.
Kansas Üniversitesi Antropoloji Bölümü’nde profesör olan araştırmacı Michael Crawford, genetik verilerin, Amerika’da antik göçün nasıl gerçekleştiğini gözler önüne serdiğini söylüyor.
Crawford, Amerikan Yerlileri’nin yeni bir yere yerleşmesini, popülasyon ve doğurganlık artışının takip ettiğini ardındansa nüfusun bir kısmının kopup komşu bir bölgeye yerleştiğini belirtiyor. Crawdord, ayrıca, “Bu şekilde 15.000 yıl içinde Arjantin’e kadar yerleştiler.” diye ekliyor.
Live Science. 10 Mayıs 2018
Makale: Fagundes, N. J., Tagliani-Ribeiro, A., Rubicz, R., Tarskaia, L., Crawford, M. H., Salzano, F. M., & Bonatto, S. L. (2018). How strong was the bottleneck associated to the peopling of the Americas? New insights from multilocus sequence data. Genetics and molecular biology, 41(1), 206-214.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder