Büyük Bulgar Devleti.

 

Büyük Bulgar Devleti.

Ogurlar’ın Karadeniz’in kuzeyinde Hun kalıntılarıyla karıştıktan sonra kurdukları devlete Büyük Bulgarya (Magna Bulgaria) denildi. Kurucusu Kurt’tur (Kobrat, Kobratos, Kuvratos). Doulo sülâlesine mensup olup Asya Hunları’nın T’u-ko hânedan ailesine bağlanmaktadır. 630 yılında Orta Asya’da Göktürkler’in fetret devrine girmesiyle Hazarlar gibi Bulgarlar da Büyük Bulgar Devleti’nin bağımsızlığını ilân ettiler. İmparator Herakleios zamanında Bizans ile sıkı münasebetler kurdular; ancak devlet uzun yaşamadı ve kurucusunun 665’te ölümünün ardından şehzadeler arasındaki mücadeleden faydalanan Hazar Hakanlığı’nın baskısı sonucu parçalandı. Otuz Ogurlar’ın çoğunluğunu oluşturduğu grup kuzeye çekilerek İdil Bulgarları Devleti’ni tesis etti. Kurt’un oğlu Bat-Bayan, On Ogur Bulgarları’nın ve Macarlar’ın başında Hazarlar’a tâbi olarak Kafkasya’daki yurtta kaldı. Bulgar kitleleriyle Tuna’ya yönelen diğer oğul Asparuh (Espereh), Balkanlar’a geçip (668) Tuna Bulgar Devleti’ni kurdu (679). İdil Bulgar Devleti, İdil-Çolman (Kama) sahasında XV. yüzyıla kadar yaşadı. Devletin merkezi Bulgar şehridir. İslâmiyet’i resmî din olarak kabul eden ilk Türk devleti İdil Bulgar Hakanlığı’dır.