İRAN'DA SADECE DÖRT TÜRK GRUBU VARDIR.

 

İRAN'DA SADECE DÖRT TÜRK GRUBU VARDIR.

1 - Türkler (Merkezi Oğuz Türkçesi Lehçesi’ni konuşanlar): Bu grup İran’da nüfusu yüzdesi bakımından birinci etnik gruptur ve Farslar dahil diğer etniklerin tersine bölgesel değil ülkenin her yerinde ve köşesinde yaşamaktadırlar. Kimi görüşlere göre İran nüfusunun 1/3’inden biraz fazla, kimi görüşlere göre de İran nüfusunun %58’i yani 48 milyonunu oluşturmaktadırlar. Bu küme içinde yer alan yörük gruplar da vardır. Örneğin Türk Kaşkayı Eli, Türk Şahseven Eli, Türk Şahseven Bağdadi Eli, Türk Buçakçı Eli vb. Bu nüfustan ise sadece 7-8 milyonu Azerbaycan bölgesinde (Batı Azerbaycan, Doğu Azerbaycan ve Erdebil İlleri) yaşamaktadır. Nasıl ki “Türkiye Türkleri”ne “Erzurum Türkleri” diyemeyiz aynı mantıkla “İran Türkleri”ne de “Azerbaycan Türkleri” diyemeyiz.

2 - Doğu Oğuz Türkleri veya Türkmenler (Doğu Oğuz Türkçesi’ni konuşanlar): Sadece Hazar Denizi’nin güneydoğu kıyılarında ve kısmen kuzey Horasan’da yaşamaktalar ve 2 milyon dolaylarında bir nüfusa sahiptirler.

3 - Halaçistan Türkleri (Halaçistan Türkçesi’ni konuşanlar): Sadece

Tahran İli’nin güneyinde uçları Kum, Erak, Save ve Tefreş şehirleri olan Halaçistan bölgesinde yaşamaktalar ve 100.000 dolayında nüfusları vardır. Halaçistan Türkçesi’ni konuşanlar dünya Türkologlarının ilgi odağı bir gruptur. Onların konuştuğu Türkçe, Eski Orhun Türkçesi’nden de daha eskicil özelliklere sahiptir.

4 - Kazak-ili Türkleri: 1917 Ekim Devrimi’nden sonra Hazar Denizi’nin güneyindeki Gürgan bölgesine gelip yerleşmişler.

İran’daki Türklerin coğrafi dağılımı aşağıdaki haritada olduğu gibidir. Bu alana çoğunluğu Türkler’den oluşan ilçeler dahildir. Ancak Türkler bu alanın dışında da İran’ın her yerinde ve değişik nüfus sıklıklarıyla yaşamaktadırlar.

İran Türkleri’nin 1918’den beri ilk kullandığı bayrak haritada gösterilen tarihsel bayraktır. Bunun dışında kullanılanlar ise tarihsel bilgisi olmayan sözde teşkilatlarca uydurulan bayraklardır. Fakat bu teşkilatların her birisinin kendine ayrı bir bayrağı vardır. İşin ilginç yani ise bu teşkilatların üye sayısı 50 kişiyi geçmemektedir.

Dr. Babek Cavanshir